Dokumentua Via Campesina Europako Koordinakundearen (ECVC) gomendio politikoen multzo bat da, nazioarteko eta eskualdeko erakundeentzat, Europako arduradun politikoentzat eta nazioko eta tokiko agintarientzat, nekazarien eta landa-eremuetan lan egiten duten beste pertsona batzuen eskubideei buruzko Nazio Batuen Adierazpenaren (UNDROP) aplikazioa bultzatzeko eta nekazarien eskubideak sustatzeko.
Nekazari txikiek, elikagaien artisau-ekoizleek, artzainek, arrantzaleek, elikagaien eta nekazarien sektoreko langileek, lurrik gabeko langileek, herri indigenek eta landa-eremuetan lan egiten duten beste pertsona batzuek funtsezko zeregina betetzen dute gure gizarteetan. Kalitate oneko elikagaiak emateaz gain, gure lurraldeetako paisaia eta biodibertsitatea babesten, landa-eremuen kultura-nortasuna zaintzen eta tokiko ekonomia sustatzen laguntzen digute. Mundu mailan, eskala txikiko 510 milioi etxalde (2 ha baino gutxiago) daude, 608 milioi guztira, eta Europar Batasunean (EB), berriz, eskala txikiko etxaldeak etxalde guztien %70 dira. 60 milioi pertsona inguru ari dira eskala txikiko arrantzan eta akuikulturan lanean, eta 100-200 milioi artzainek munduko lurrazalaren %25 inguru zaintzen dute.
Hala ere, Giza Eskubideen Kontseiluaren Aholku Batzordeak azpimarratu zuen bezala, mundu osoko landa-eremuetan lan egiten duten nekazariek eta beste pertsona batzuek diskriminazio sistemikoa, egiturazkoa eta giza eskubideen urraketa larriak jasaten dituzte. Gainera, muturreko pobreziaren eta munduko elikadura-segurtasun ezaren arteko loturari buruz Nazio Batuek (NBE) 2023an egindako azterlan baten arabera, munduan muturreko pobrezia-egoeran bizi diren pertsonen %80 landa-eremuetan bizi dira.
Europan, nekazari txikiak desagertzen ari dira, batez ere belaunaldien arteko erreleborik ezaren, merkatuaren presioen, diru-sarrera txikien, prezio bidegabeen, Nekazaritza Politika Bateratuaren (NPB) dirulaguntzen banaketa bidegabearen eta klima-aldaketaren ondorioz. Testuinguru horretan, Nazio Batuen Giza Eskubideen Kontseiluak (CDHNU) eta Nazio Batuen Batzar Nagusiak (AGNU) nekazarien eta landa-eremuetan lan egiten duten beste pertsona batzuen eskubideei buruzko Nazio Batuen Adierazpena onartu zuten 2018an, eta hori funtsezko urratsa izan zen nekazarien eta munduko landa-eremuetan lan egiten duten beste pertsona batzuen eskubideen babesean eta sustapenean aurrera egiteko.
Funtsezko beste urrats bat 2023ko urrian lortu zen, Giza Eskubideen aldeko Goi Komisarioaren Bulegoan (GEGKB) Nazio Batuen prozedura berezi bat sortuz. Prozedura horrek aditu independenteen lantalde baten forma hartu zuen, UNDROPen aplikazioa sustatzeko aginduarekin. Nazio Batuetako Lantaldea 2024ko maiatzean hasi zen lanean, eta lineako lehen saioa 2024ko uztailean egingo du. Beraz, orientazio politikoko dokumentu hau Europa eta nazio mailako arduradun politikoei zuzenduta dago, eta hainbat modalitate iradokitzen ditu UNDROPen ezarritako betebeharrak modu zehatzean aplikatzeko.
1. Sarrera
1.1 UNDROPen jatorria: Zergatik nekazarien eskubideen adierazpen bat?
1.2 UNDROPen ezaugarriak
1.3 UNDROPri buruzko prozedura berezia: Landa-eremuetan lan egiten duten 11 nekazarien eta beste pertsona batzuen eskubideei buruzko lantaldea
1.4 UNDROP giza eskubideei eta horien aplikazioei buruzko nazioarteko zuzenbidean
2. Gomendio politikoak
2.1 Estatuentzat, nazioarteko erakundeentzat, eskualde-erakundeentzat eta Nazio Batuen organismoentzat
2.2 EBko erakundeentzat
2.3 Estatuentzat eta tokiko agintarientzat