Europako legeriaren arabera, fitomejoramenduaren eremuan baino ezin dira eman ingeniaritza genetikoari buruzko patenteak. Hala eta guztiz ere, hazi enpresa handiek lege hutsuneak aprobetxatu dituzte eta dagoeneko 200 patente lortu dituzte laborantza tradizionalari buruz. Nekazariek material genetikoa behar dute izurriteei, gaixotasunei eta klima-aldaketari aurre egiteko. Europako egungo patente-sistemak haien lana oztopatzen du.

2022an, Patenteen Europako Bulegoak (OEP) patentea (EP 3380618) eman zion KWS enpresa alemaniarrari hotzarekiko erresistentea den artoarentzat. Artoa hotzarekiko tolerantziagatik ezagunak ziren lerro genetikoak erabiliz garatu zuten, eta baheketarako eta nahi ziren ezaugarriak hautatzeko erabil daitezkeen gene markatzaileak identifikatu zituzten.

Bitxia bada ere, patentearen deskribapenean CRISPR/Cas bezalako tresnak aipatzen dira, baina ez ziren aplikatu. Ohiko erabilerako estrategia da, eta CRISPR/Cas gehiegi erabiltzen du, ohiko landare-hobekuntzarako behar diren dibertsitate biologikoaren baliabide genetikoez jabetzeko tresna gisa.

«Patente horien ondorio kaltegarriek eragin larria izan dezakete hazle tradizionalen jardueretan; izan ere, jada ezin dituzte dauden barietateak erabili landare berrien barietateak eta are hobeak sortzeko»

Kasu honek erakusten du patente horien ondorio kaltegarriek eragin larria izan dezaketela hazle tradizionalen jardueretan, jada ezin baitituzte dauden barietateak erabili landare barietate berriak eta are hobeak sortzeko.

Patente honen inpaktua ere garrantzitsua da arto ekologikoaren laborarientzat: KWS haziak zabal erabiltzen dira ohiko nekazaritzan zein nekazaritza ekologikoan arto-barietateak hobetzeko, eta horrek esan nahi du barietate horietako batzuen etorkizuneko hobekuntza patentearen irismenaren barruan eroriko dela. Horregatik guztiagatik, NO PATENTS ON SEEDS!ek oposizio bat aurkeztu zuen 2023an, eta online audientzia bat programatu da 2024ko urriaren 15erako.

«Patenteek arriskuan jartzen dute landareen hazkuntzaren aniztasuna, eta elikagaien segurtasunerako mehatxu potentzialak dituzte Europan epe luzera»

Patenteek, artoari buruz emandakoek bezala, arriskuan jartzen dute landareen hazkuntzaren aniztasuna, eta Europako epe luzerako elikadura-segurtasunerako mehatxu potentzialak dituzte. Funtsezkoa da OEPko eta EBko 39 estatu kideek politikoki esku hartzea, Europako patenteen legeen interpretazio eta aplikazio zehatzak bermatzeko, gure nekazaritza-ondarea babesteko eta datozen belaunaldientzako etorkizun iraunkorra ziurtatzeko.