5.000 nekazari, abeltzain eta arrantzale baino gehiagok elkarretaratze baketsua egin dute gaur Madrilen, Nekazaritza Ministerioaren egoitzaren aurrean, eta Europar Batasunaren eta Mercosurren arteko merkataritza akordioaren aurkako oihuak entzun dira. Nekazari eta Abeltzainen Erakundeen Koordinakundeak (COAG) eta Asajak uste dute gaur egun "nekazaritzaren sektore osoa" arriskuan dagoela merkataritza askeko akordioak ugaritu direlako, hala nola Mercosur, Txile, Maroko, Zeelanda Berria eta beste batzuk.

"Mercosurreko, Txileko, Marokoko eta Zeelanda Berriko nekazaritza-produktuen inportazioek, gure ekoizpen-kostuen azpiko prezioekin eta Europar Batasuneko ekoizpenetarako nagusi diren araudiak bete gabe, eragin larria dute Espainiako eta Europako nekazariengan, eta galera onartezinak eta ustiategien itxierak eragiten dituzte", ohartarazi dute Asajak eta COAGek komunikatu bateratuan.

Bi erakundeek Espainiako Estatuko hainbat eremutatik datozen 80 autobus mobilizatu dituzte, eta uste dute Europako Batzordeak, Espainiako Gobernuak eta MAPAk akordio horiei emandako babesak "kolokan" jartzen dituela klima-aldaketa egokitzeko eta arintzeko helburuak, belaunaldien arteko erreleboa eta ekoizleentzako diru-sarrera "bidezkoak" lortzea.

Mercosurrekiko merkataritza akordioaren aurka

"Ez dugu ulertzen akordio hau nekazaritza sektorearentzat positibotzat jo daitekeenik", azaldu du Miguel Padilla COAGeko idazkari nagusiak Las Mañanas de RNEn. Padillak uste du akordio ona dela Alemaniarentzat, "bere automobilgintza eta farmazia guztia salduko duelako". Baina harrigarria egiten zaio Espainiako Gobernua neurriaren "bultzatzaile handienetako bat" izatea, nekazaritza-sektoreak herrialdean duen garrantziagatik eta lehiakide berriak sartzeak dakarren "lehia desleialagatik".

Padilla, hala ere, baikor agertu da Mercosurrekin duen akordioa ez berresteko. "Herritarren % 60 edo 15 herrialde aurka badaude, zuzenketa hori gelditu egingo da", esan du, eta "zentzuz jokatzeko" deia egin du, "beste interes batzuk" ez gailentzeko, geopolitikoak kasu.

"Han dituzten abantaila horiekin, guk ezin dugu lehiatu", esan du Pedro Barato Asajako presidenteak manifestazioan. Gainera, Latinoamerikako herrialdeetan fitosanitarioen eta hormonen erabilera salatu du, Europan mugatuta baitaude. "Europarrak elikatzen ditugu, eta, horretarako, kanpotik datozenen baldintza berak behar ditugu", azpimarratu du.

Mercosurretik haratago

Halaber, ASAJAk eta COAGek berretsi dute ekoizpen-kostu altuak eta jatorrian ekoizpenen zati handi batean izandako prezio baxuak oztopo izaten jarraitzen dutela beren nekazaritza-ustiategietako ekonomientzat, eta horietako asko ixtera behartuta daudela.

Gainera, uste dute funtsezko erreformak eta funtzionamendu-aldaketak daudela Nekazaritzako Elikagaien Kateari buruzko Legean, edo oraindik gertatu ez diren nekazaritzako aseguruen sisteman. Lan-erreforma eta soldata-kostuak landaren beharretara egokitzea bezala, ustiategiei gero eta traba handiagoa egiten baitie.

Era berean, inbertsio eta azpiegitura falta eta politika hidrauliko irmoa salatu dituzte, bai eta arroetako baliabide hidrikoen kudeaketa txarra ere. Horren ondorioz, ur-defizitaren egoera endemikoak eta penintsulako hego-ekialdea suntsitu duen azken danak eragindako hondamendiak batera bizi dira.

"Nekazaritza-sektoreari dagozkion politiketan norabide-aldaketa bat eskatzen dugu, erabaki proaktiboagoak hartuz hondoa jotzen duen sektore baten defentsan, diru-sarrera eskasekin, aktiboen galera ikaragarriarekin eta belaunaldien arteko erreleboarekin, gure ustiategietan eta landa-guneetan jarduerari eusteko nahikoa ez dena", azpimarratu dute.

ALDARRIKAPENAK

Une honetan, nekazaritza-sektore osoa merkataritza askeko akordioak ugaritzearen mehatxupean dago, hala nola Mercosur, Txile, Maroko, Zeelanda Berria eta beste batzuk, nekazaritza-produktuen inportazioak gure ekoizpen-kostuen azpitik (beste interes batzuen truke-moneta gisa) eta EBren araudiak bete gabe. Horrek eragin larria du diru-sarrerak eta urteko milaka familia-ustiategi galdu dituzten Europako eta Espainiako nekazariengan.

Nekazariek eta haien erakundeek eta gizarte osoak erronka ugari ditugu mahai gainean; klima-aldaketaren egokitzapena eta arintzea, belaunaldien arteko erreleboa, biztanle guztientzako elikagai nahikoak eta prezio justuak egongo direla bermatzea, nekazariei diru-sarrera justuak lortzea, ingurumena zaintzea, gure herriak bizirik egotea lortzea eta abar. Europako Batzordeak, Espainiako Gobernuak eta Nekazaritza Ministerioak akordio horiei babesa emateak kolokan jartzen ditu helburu horiek guztiak.

Nekazaritza-sektorearen egoera kezkagarria da oraindik ere, diru-sarrerak ez dira nahikoak, ekoizpen-kostuak oso altuak dira, nekazarien eta abeltzainen galera izugarria da, gazteak lanean hastea ez da nahikoa gure herriak bizirik mantentzeko. Belarkien moduko sektoreetako prezioen egoera txarra da

Egoera horren aurrean, honako neurri hauek proposatzen ditugu:

1. MERCOSURREKIKO AKORDIOA BAZTERTZEA ETA EB-MAROKO MERKATARITZA LIBREKO AKORDIOA ETETEA

Mercosurrekin egiten ari diren negoziazioen aurka gaude Espainiako eta Europako nekazariak. Europako Batzorde berriaren agintaldiaren hasieran Mercosurreko herrialdeekin merkataritza-akordio bat sinatzea behin betiko kolpea izango litzateke Europako nekazaritza eta abeltzaintzarentzat.

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren epaiaren berri izan ondoren, EB-Marrucosek merkataritza libreko akordioa bertan behera uzteko exijitzen dugu. Epai horretan, akordio hori berretsi zen, eta nazioarteko zuzenbidea urratzen zuen, bereziki, autodeterminazio-printzipioak eta itunen eragin erlatiboa urratzeagatik, Mendebaldeko Saharako herriak ez baitzuen adostasunik eman.

2. ERKIDEGOAREN LEHENTASUNA ETA ISPILU-KLAUSULAK

Erkidegoko arauek betetzen ez dituzten kontrolik gabeko inportazioen aurrean Erkidegoak duen lehentasun-printzipioa berreskuratzea, merkatua arautuz nekazarientzako bidezko diru-sarrerak lortzeko eta haien etorkizuna bermatzeko beharrezko araudiak aplikatuz.

Hirugarren herrialdeetatik sartzen diren produktu guztiak EBko ekoizpen-estandarrekin parekatzea eskatzen dugu, animalien ongizateari buruzko araudiekin, landareen osasunerako araudiekin, ingurumen-araudiekin, lan- eta gizarte-betebeharrekin eta abarrekin.

3. NEKAZARITZAKO EKOIZPEN-KOSTUAK HANDITZEAREN AURREAN TALKA EGITEKO PLANA

Lan-kostuen eta makineriaren etengabeko igoerak eta ekoizpen-faktoreen (energia, ongarriak, haziak, fitosanitarioak, etab.) kostu altuek eragin handia izaten ari dute nekazaritzako ekoizleen errentan, oro har. Hori dela eta, Espainiako Gobernuari eskatzen diogu Talka Plan bat egin dezala, Nekazaritza, Lan, Ekonomia eta Ogasun ministerioen inplikazioarekin, neurri espezifikoak ezartzeko eta nekazaritza sektoreko intsumoak kontrolatzen dituzten oligopolioak zaintzeko, prezioen espekulazioa eta nekazarientzako justifikaziorik gabeko kostu handiak saihesteko.

4. KONTINENTEKO NEKAZARITZARAKO LAGUNTZA-PLANA, PREZIO BAXUAK ETA EKOIZPEN-KOSTU ALTUAK DIRELA-ETA KRISIAN DAGOENA

Zereal-kanpaina honetan, oro har positibotzat jo den arren, errendimenduak txikiak izan dira ekoizpen-kostu handiak konpentsatzeko. Horrek eta ekoizlearentzako prezio baxuek sektorea krisi sakonean egotea eragiten dute, lehorte handi batek markatutako bi kanpaina tamalgarri jasan ondoren.

Ustiategi horien jarduerari eusteko, Salbuespenezko Erreskate Plan bat behar da, neurri batean, kaltetutako eremuetako profesional askorentzat puntatxoa izan daitekeen uztaren hondamen ekonomikoa arintzeko. Premiazko neurriak dira: zuzeneko laguntzak, zero kostuko finantzaketa, maileguen amortizazioak atzeratzea eta zerga-salbuespenak (PFEZ eta OHZ moduluen indizearen murrizketa) eta gizarte-segurantzakoak.

5. NPB-REN ERREFORMA

Gaur egungo NPBaren erreformarako eztabaidak hastean, NPB komun indartsu bat planteatzen dugu, sinplifikazio erreal batekin, merkatuen erregulazio batekin eta aurrekontu handiago batekin.

6. URA ETA LEHORTEA

Ezinbestekoa da garraio- eta biltegiratze-azpiegiturak eraiki eta modernizatzeko inbertsioak egingo dituen politika hidraulikoaren aldeko apustua egitea, baliabide hidrikoen kudeaketa eta uraren erabileraren eraginkortasuna hobetzeko. Horrela, beharrezkoa da maila politikoan uraren aldeko apustu irmoa egitea, administrazioen artean adostutako estrategia baten ondoriozko iturri posible guztiak barne hartzen dituena; ura ezin da izan sigla politiko desberdinen arteko arma.

Lehorteak gogorren jo dituen sektore eta lurraldeentzat finantzaketa-lerro hobaridunak eta laguntza zuzenak aldarrikatzen jarraitzen dugu bideragarritasun ekonomikoa arriskuan ikusten duten ustiategientzat. Lehorteari buruzko Dekretu bat edo antzeko arau-neurri batzuk martxan jartzea eskatzen da, 2024ko ekitaldian lehorte meteorologikoa mantentzen eta gertatzen ari den lurraldeetako ustiategiei zuzeneko laguntzak emateko, eta, gainera, aurreko urteetatik arrastatzen da.

7. OTSOA LESPREN SARTZEA ETETEA