Unzalu Salterain, EHNE Bizkaia sindikatuko koordinatzaileak, nekazaritzaren eta elikagaien egungo krisiaren egiturazko arrazoiei buruzko hausnarketa egin du, Elikadura Burujabetza eta belaunaldien arteko erreleboa garapen eredu berri baterako ardatz gisa proposatuz. Bere artikuluak sindikatuak sektorearen egungo erronken aurrean duen jarrera jasotzen du.

2024ko traktoradetan, EHNE BIZKAIAk honako ideia hauek azpimarratu zituen funtsean: Merkataritza Libreko Itunen arabera garatutako elikadura-sistema globalizatuak kolapsatu egin dira, eta baserritarren prezio bidezko diru-sarrerarik ezaren ondorioz, ez dago belaunaldien arteko erreleborik. Premisa horrekin, elikadura sistemen birlokalizazioa planteatzearen aldeko apustua egiten dugu, Baserritik mahaira estrategiaren eta 2030 agendako akordioen (itun berdea) babespean. Eta, aldi berean, hurrengo hamarkadan lehen sektoreak duen erronkarik handiena (arrantza barne) belaunaldien arteko erreleboa eta nekazaritza- eta arrantza-jardueran pertsona berriak sartzea da.

«Hurrengo hamarkadan lehen sektoreak duen erronkarik handiena (arrantza barne) belaunaldien arteko erreleboa eta nekazaritza- eta arrantza-jardueran pertsona berriak sartzea da»

Aste hauetan «gerra» komertzial baten hasieran gaude, Trump buru dela, inportazioari eta esportazioari ezarritako muga-zergen arabera. Oraindik zaila da munduko merkataritzaren berrosatze berri hori nola garatuko den ikustea, baina argi dago mundu mailako merkataritza-garapenaren fase berri baterako posizioak hartu behar direla. Egun hauetan gertatzen ari denak berretsi egiten digu duela urtebete baino gehixeago elikadura sistema globalizatuei buruz egin genuena, gure baieztapena zabaldu dezakegu globalizazioaren garapena ere kolapsatu egin dela.

AEBk sortzen dugun elikadurari muga-zergak ezartzea errealitate bat izango da, baina, aldi berean, gure garapena eta gure elikagaien ekoizpena azken hamarkadetako sukar esportatzaileekin fidatu behar ez dugula baieztatzen digu. Are gehiago, muga-zerga horien eraginei erantzuteko, gure produkzioaren kontsumoa indartu eta zabaldu behar dugu gure barne-merkatuan. Gure elikadura-sistemak birlokalizatzea eta indartzea, elikadura-subiranotasunari dagokionez, nazioarteko elikadura-merkatuetako egoera espekulatibo eta inflazionistei ematen zaien erantzunik sendoena da.

«Muga-zerga horien eraginei erantzuteko, gure produkzioaren kontsumoa indartu eta zabaldu behar dugu gure barne-merkatuan. Gure elikadura-sistemak birlokalizatzea eta indartzea, elikadura-subiranotasunari dagokionez, nazioarteko elikadura-merkatuetako egoera espekulatibo eta inflazionistei ematen zaien erantzunik sendoena da»

Muga-zergen inguruko informazio-zurrunbiloarekin batera, Eusko Jaurlaritzak plan estrategiko bat aurkeztu du EAEko nekazaritza-sektorearen belaunaldi-erreleboa bermatzeko. Oraindik «zirriborro» fasean dagoela jakinda, nabarmendu behar dugu hiru lurralde aldundiekin adostutako plana dela eta ez dela asmoak edo ideiak aurkeztea. EHNE BIZKAIAk egindako lehen balorazioan nabarmendu dugu plan honek aldaketa handia dakarrela kualitatiboan zein kuantitatiboan. 10 urterako estrategiaz ari gara, eta hori oso aldaketa garrantzitsua da Nekazaritza Sailean. Aldi berean, azpimarratu nahi dugu egoeraren azterketa eta planaren helburuak bat datozela, plan hori garatzeko mekanismo eta finantza-baliabide esanguratsuak antolatzen baitira.

Azpimarratu nahi dugu esparru berri bat dela belaunaldien arteko erreleborako eta nekazaritza-jardueran pertsona berriak sartzeko, eta orain koadroa osatzen asmatu behar dugu. Eta bide horretan garrantzi berezia hartzen du plan honetan parte hartzen duten eta gure sektorean sartzen hasten diren pertsonak ezin direla prekarietatearen bazka izan; eta, aldi berean, erretiro-prozesuan sartzen diren pertsonek beren ustiategiak eta lurrak lagatzea kontraprestazio eta pentsio duinen bidez.

«Desde el sindicato queremos resaltar la importancia de la propuesta que ha planteado la mayoría sindical vasca en torno a un Salario Mínimo Interprofesional propio, y la exigencia de unas pensiones mínimas dignas para las personas pensionistas liderada por Pentsionistak Martxan de Euskal Herria»

Eta bide horretan guztian, euskal gehiengo sindikalak Lanbide arteko Gutxieneko Soldata propioaren inguruan planteatu duen proposamenaren garrantzia azpimarratu nahi dugu sindikatutik, eta Euskal Herriko Pentsionistak Martxan buru duen pentsiodunei gutxieneko pentsio duinak eskatzea. Gogorarazi nahi dugu gutxieneko errenta bermatzea ez dela kontzeptu berria nekazaritza-sektorearentzat, Europar Batasuneko Nekazaritza Politikak zuzeneko laguntzen bidez antolatu baitzuen baserritarrentzako errenta-osagarri bat. Ekoizpen-sektoreetako bereizketek eta ondorengo erreformek konpentsazio-mekanismo horren funtzio teorikoa indargabetu zuten. EHNE BIZKAIAtik ulertzen dugu langile guztientzat gure errealitate sozioekonomikoari erantzungo dion LGS propio batek nabarmen bultzatuko lukeela elikagaigintzan (nekazaritzan eta arrantzan) pertsona berriak sartzea.

«Langile guztientzat gure errealitate sozioekonomikoari erantzungo dion LGS propio batek nabarmen bultzatuko lukeela elikagaigintzan (nekazaritzan eta arrantzan) pertsona berriak sartzea»

Eta ez dugu ahaztu behar neurri horien artikulazioa Burujabetzaren ikuspegi batetik abiatzen dela, errebindikatzeaz gain edukiz hornitu behar dugulako. Zenbait kasutan markoa eta beste batzuetan koadroa diren neurriak eta proposamenak, garrantzitsuena justizia sozialeko maila handiagoak eta ilusio partekatuak dituen etorkizunaren garapena osatzen joatea da. Gure sindikatuaren azken sigla ELKARTASUNA da, eta Pentsionistak Martxan-etik zuen eguneroko jardunarekin ematen ari zareten edukiari balioa eman nahi diogu. ESKERRIK ASKO.