Beste urte batez, Museoen Nazioarteko Egunak, International Council of Museums-ek (ICOM) 1977an ezarri zuenak, kultura-zuzkidura horien garrantziari buruz hausnartzera gonbidatzen gaitu, baita horiek kokatuta dauden lurraldearen berezitasun eta identitatearekin duten loturari buruz hausnartzera ere.

Euskal Herrian, berezitasun etnografiko, linguistiko, produktibo edo sozialak dituzten beste herrialde askotan bezala, azken batean kulturalak, beren historian zehar hainbat lekukotasun sortu dituzte, jaso dituzten belaunaldiek ezagutu ditzaten bildu eta erakutsi behar dituztenak, zalantzarik gabeko mailegu gisa, gozatu, areagotu eta gerokoei ondare gisa transmititzeko. Hori guztia gizarte sortzaile bateko kide izatearen autosatisfakzioarekin, bere identitate-ezaugarri bikainenak kontserbatzen dituena eta gainerako gizateriarentzat kanpoko errekonozimendua eta erakusketa ere merezi dutela jakitun dena, euskal herriak kultura unibertsalari egiten dion ekarpen gisa.

Horixe da museo, artxibo, bilduma, ondare arkeologiko eta higiezin edo mota guztietako eraikin arkitektoniko, industrial, erlijioso, militar eta obra publikoen eginkizuna, baita bertako geografia, espazio natural eta paisaien esanahiarena ere, hori guztia bertako biztanleen idiosinkrasiarekin batera nazio baten ezaugarri diren aztarna, zeinu eta ezaugarri nabariena.

Urdaibai

Joan den maiatzaren 9an EHUko Bilbooko ikasgelategian egindako "Urdaibai, zer etorkizun?" mahai-inguruak gizartearen interesa eta kezka erakutsi zuen Guggenheim Urdaibai 2 turismoaren zentzugabekeria politikoaren errealitatea ezagutzeko; izan ere, Urdaibai Gernika-Mundakako itsasadarraren ibilguan ezarri nahi da, Unescok 1984an Biosferaren Erreserba izendatu zuen lurraldean.

«Museoen helburua ez da Busturialdea ingurumenaren iraunkortasun baldintzetan suspertzeko plan sozioekonomiko bat, etorkizun hurbilean jarduketa integrala eskatzen duena»

Kolonizazio horrekin batera, esaldi politiko inposatzaile, onartezin eta iraingarriak ere badatoz: "Bai ala bai egingo da", proiektua "ez da inola ere geldiaraziko", ez dago "oztopo gaindiezinik", "herriaren proiektu estrategikorik"... badakigu zein den EAJren herriaren kontzeptua, Bilbo eta inguruak.

Museoen helburua ez da Busturialdea ingurumenaren iraunkortasun baldintzetan suspertzeko plan sozioekonomiko bat, etorkizun hurbilean jarduketa integrala eskatzen duena. Museo gatazkatsua da eta horrela azaldu da hauteskunde berrien emaitzetan.

Jorge Oteizak, Guggenheim ezarri zenean, mehatxu turistiko espekulatibo bat iragarri zuen: «Orain, ordea, jatetxeen negoziorako baino balio ez duten gezur hauek azalduko dira», zioen, eta honela jarraitzen zuen: «Zer tristura herri honentzat kultura turistei jaten emateko elementu bihurtzea !».

Beste museoak

Euskal Herrian museoen defizit larria dago, eta kezkagarriena da gure lurraldean funtsezko erreferenteak izan diren eta, neurri batean, diren edukiekin lotuta daudela. Euskal Pilota, landa-lanaren errepertorio askotarikoa eta nabarmena, egungo kirol-modalitateen jatorria; industria, askotariko alderdietan, ontzigintza ontziola garaikideren batean, besteak beste; bizikleta, makina-zentzu industrialean garrantzitsutzat jotzen dena, Euskal Herrian hain errotuta dagoen txirrindularitza barne, eta Eibarren kokapen eztabaidaezina duena.

«Europako Next Generation funtsak ezin dira erabili, eta are gutxiago erabili behar dira, ez ingurumenaren aurka, ez kultura-ondarearen aurka, bere adierazpen guztietan»

Hiriburuetan, Hiriko Museo batek antzinako kartografiatik hasi eta hirigintza-garapeneraino izan duen bilakaera historikoa erakutsiko du, garrantzitsuak izan diren proiektuen plano eta maketekin; eta Ramon Zallo katedradunak NAIZeko artikulu batean aipatzen zuen bezala, Euskal Historiaren eta Gizartearen museo bat, eta Lanaren beste bat, baina errealitatea oso deprimentea da.

Museo bat bere idiosinkrasia kolektiboa, lanekoa, kulturala, baina inoiz ez inposaketa politiko batek irudikatuta ikusteko beharretik edo desio sozialetik sortzen da.

Europako Next Generation funtsak ezin dira erabili, eta are gutxiago erabili behar dira, ez ingurumenaren aurka, ez kultura-ondarearen aurka, bere adierazpen guztietan, eta Erkidegoko baliabide ekonomiko horien bidegabeko erabilera oro irmo salatu behar da sortzen diren erakundearen aurrean.

«Biosfera Erreserba batean esku hartzea ez da horrela planteatu eta onartu behar. Gizartearekin, ekonomiarekin, ingurumenarekin eta biztanleen idiosinkrasiarekin koherentea den etorkizuna duen plangintza bat baino ez da posible»

Horregatik guztiagatik, Biosfera Erreserba batean esku hartzea ez da horrela planteatu eta onartu behar. Gizartearekin, ekonomiarekin, ingurumenarekin eta biztanleen idiosinkrasiarekin koherentea den etorkizuna duen plangintza bat baino ez da posible.

Urdaibai, berez, naturaren, itsasoaren, itsasadarraren, mendiaren eta paisaiaren museo integrala da, eta bertan integratzen da gizakiak historian zehar lurralde paregabe honetan sortu eta garatu duen kultura-ondare material eta immaterial guztia.