Nekazaritza-sektoreak azken hamarkadetan izandako bilakaerak zenbait ondorio eragin ditu: ekoizpena industrializat zea; bioaniztasunaren eta bertako barietateen galera eta mundu-merkatuekiko mendekotasuna. Horiek guztiak direla medio, bada, nekazaritzan aritzeari utzi zaio eta belaunaldi berriek ez dute lekukoa hartu.
Egoera horren aurrean, zenbait erakundek zera erabaki zuten orain urte batzuk: eredu agroekologikoaren aldeko apustu irmoa egitea, elikadura burujabetza lortzeko eredu jasangarria eta sozialki justua dela ulertuta.
lldo horretan, aspalditik ari gara zenbait lan-ildo garatzen, betiere, ikuspegi integrala lagun eta prozesu kolektiboa baliatuta.
1. Prestakuntzaren eta ikaskuntzaren bidez laguntzea
Hainbat erakunde sentsibilizazio- eta kontzientziatze-lana egiten ari gara agroekologiaren eta elikadura- subiranotasunaren arloan. Lan horri esker, gero eta gehiago dira landa-eremuan autoenplegu-proiektu batí ekiteko aukera aztertzen ari diren lagunak.
Gainera, krisiak eta langabeziak bultzatuta, gero eta pertsona gehiago hurbiltzen dira familiak dituen eremuetan zerbait egiteko ideiarekin, bai autokontsumorako, bai autoenplegu-prozesu bat abian jartzeko.
Lagun gehienak, baina, hiriguneetan hazi dira, eta, oro har, proiektu agroekologiko bat garatu nahi dutela argi badute ere, ez dute nahikoa prestakuntza eta ezagutzarik prozesu hori aurrera eramateko gutxieneko bideragarritasun-baldintza batzuetan.
Horregatik, EHNE-Bizkaiak, beste erakunde batzuekin lankidetzan, laguntza emateko prozesu bat eskaintzen du:
-
- Prestakuntza- eta ikaskuntza-plan bat da, honako hauek osatua: askotariko tailerrak, ikastaroak, bisitaldiak..
- Aholkularitza pertsonalizatua.
- Praktikak egiteko aukera; izan ere, baserritar askoren konpromisoa dugu, beren eskualdeetan edo udalerrietan sustapen-lana egiten baitute, belaunaldi berriei nekazaritzaren ezagutza guztiak transmitituz.
2. lnstalazio progresiboa
Gazte askok lanean hasi eta inbertsio handiak egin dituzte, eredu intentsiboak bultzatuta, edo lehenengo instalaziorako diru-laguntzak eskuratu ahal izateko baldintzak betetzearren. Gero, bada, inbertsioak amortizatzeko eta are sektorean jarraitu ahal izateko zailtasunak dituzte.
Guk, ordea, instalazio progresiboaren aldeko apustua egiten dugu. Seguruena, logikoena eta arrisku gutxien dakarrena dela uste dugu. Izan ere, gutxieneko inbertsioak eginda, instalazioa hazi egingo da, segurtasun handiagoa eta ezagutza gehiago ditugun heinean eta geure merkaturatze-bideak sortu ahala.
3. Gertuko merkaturatze-zirkuituak
Gero eta argiago dugu gertuko merkaturatze-zirkuituak berreskuratzea dela prozesu honetan aurrera egiteko bide bakarra.
Honako ekimen hauek ezinbestekoak dira landa-eremuaren garapenerako eta instalazio berriak bultzatzeko: udal-merkatuak eta azokak biziberritzearen aldeko apustua, tokiko produktuak eta sasoian sasoikoak merkaturatzeko; eskola-jantokien kudeaketa berreskuratzea, tokian tokikoa balioetsiz eta hezkuntzarako espazio gisa duten garrantzia aldarrikatuz.
Merkaturatze-zirkuitu horiek gertukoak izan behar dute, boina ez soilik fisikoki; humanoagoak ere egin behar ditugu. Pertsonen arteko harremanak berreskuratzeko balio behar dute, eta baserritar eta herritar gisa geure elikaduraren gainean erabakiak hartzeko dugun ahalmena sendotu.
4. Proiektu kolektiboa: aliantzak eta balioen aldaketa
Ekoizteko eta merkaturatzeko modua aldatzea ez da aski. Ezinbestekoa da balio be"rriak txertatzea elikagaien prozesu guztian. Hori da, hain zuzen, benetako alternatiba bat, sistema eraldatzeko gai izango dena eta emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna bermatuko duena sortzeko modu bakarra.
Beste erakunde eta tolde batzuekin bideratutako aliantzek eta sare-lanak euren fruituak ematen ari dira: enplegua hazi egin da, eta gero eta gazte gehiago ari dira nekazaritzaren sektorean instalazioak jartzen.
5. Beste lan-ildo osagarri batzuk
Era berean, prozesu horiek garatzeko beharrezkoak diren beste lan-ildo osagarri batzuk lantzen ari gara, hala nola finantza etikoak garatzea edo eraldatzeko eta merkaturatzeko kooperatiba txikiak sortzea, ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko kooperatiba mistoak, eskola-jantokiekin lan egitea, eskoletan sentsibilizatzea, etab.
Proiektu honetan parte hartu eta balioak aldatzen lagundu nahi baduzue –indibidualismoa prozesu kolektiboengatik, lehia solidarioagatik, monolaborantza biodibertsitateagatik, kontsumismo pasiboa erantzukizun partekatuagatik, bezeroak herritar konprometituengatik...–, jar zaitez gurekin harremanetan (beherago duzu harremanetarako inprimakia).