Elikagaiak maila globalean ekoizteko industria-sistema da natura galtzearen bultzatzaile nagusia. Izan ere, baso-soiltze tropikalaren %90aren eta berotegi-efektuko gasen isurketen laurden baten baino gehiagoren erantzule da. [WWF] Elikagaien ekoizpen errekorra gorabehera, 735 milioi pertsona inguru gosez oheratzen dira gauero, eta ia heren batek ez du elikagai nutritibo nahikorik aldizka kontsumitzen. Bitartean, gurea bezalako herrialdeetan, elikagaien herenak zaborretan amaitzen du. Horregatik, mundu mailako elikadura-sistema iraunkor eta justu baterako trantsizioa bizkortzea eskatzen dugu. Bizitzeko moduko lur guztiaren %40 gizateria elikatzeko erabiltzen da, eta ur-kontsumoaren %70 da. Paradoxikoki, gure elikadura-sistema gizadia elikatzeko dugun gaitasuna ahultzen ari da orain eta etorkizunean. Egungo elikadura-sisteman, osasun txarraren ...

Testu honetan saiatuko naiz laburtzen nire ustez zergatik mugimendu sozial eta ekologistak eskala handiko berriztagarrien aldeko posizio argi bat ere izan beharko lukeen. [naiz:] * Gorka Laurnaga es miembro de Jauzi Ekosoziala. 1. Erlojupeko klimatikoan gaude: 1,5 graduko igoeratik ez pasatzea, hori da Hego Globaleko herrialdeek galdegin digutena. 2030Erako emisioen erdiak jaitsi, 2050erako zero neto, horra gure mugarriak. Horren dimentsioa izugarria da, baina izugarriagoak dira ez egitearen ondorioak. Nekazal lur produktiboek %30 egiten ahal dute beheiti 2050erako; agertoki batzuetan, 1.200 milioi pertsona errefuxiatu klimatikoak izan daitezke. Gerra klimatikoan gaude eta horrek erran nahi du neurri drastikoak eta eskala handikoak behar ...

Judit Garcia Llorens Ekolurra Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluko lehendakaria da. Nekazaritza Ekologikoaren Europako Eguna aitzakia gisa hartuta, bere jardunari atal bat gehitu dio Ekolurrak: Sareko bilatzailea. Hari esker, bertako elikagai ekologikoen salmenta guneak ezagutzera eman dituzte. [Testua eta argazkia: Berria] Euskal Herrian geroz eta gehiago dira natura ardatz hartu eta produktu ekologikoen gibeletik aritzen direnak. Ingurumenera begira bainoago, haren aldeko borrokan dihardu Judit Garcia Llorensek (Bargota, Nafarroa, 1975), Ekolurra Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluko lehendakariak. Joan den astean izan zen Nekazaritza Ekologikoaren Europako Eguna. Ospatu zenuten? Egia esan, ez da oso ezaguna zaigun egun bat, baina bada ...

Urdaibain Guggenheim bat eraikitzeko proiektua Busturialderako diseinu ekonomiko turistiko baten barruan kokatzen da, baina harrera txarra izan du -EAJ-PNVren hauteskunde-sorpassoa Busturialdean eta proiektuaren aurkako manifestazio masiboak-. Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak 2025eko urtarrilerako plan ekonomiko estrategikoa egiteko konpromisoa hartu dute besapean. [Naiz:] Eskualdeek proiektuaren aurka egin duten aldarriak instituzioak behartu ditu onartzera proiektu horrek ezin zuela benetako plan ekonomiko bat ordezkatu. Hasiera batean, ongi etorria izan dadila edozein plan, eskualdea Bizkaiko BPGren rankingaren azken-aurreko lekura atzeratu duen plana bertan behera geratu delako. 2020an, "El declive económico de Busturialdea-Urdaibai: dilemas y propuestas" liburuan, 80ko hamarkadaz geroztiko hondamen ekonomiko etengabeaz eta ...

Elikatzeko eskubidea, etxebizitzarena bezala, bizitza hobera igaro zen, eta kapitalaren esku erabat pribatizatutako eskubidea da. [El Salto] Edozein zomorro bizidunek, termitetatik hasi eta kastoreetaraino, enarak eta gizakiak barne, gutxienez bi gauza behar dituzte bizirauteko: janaria eta etxebizitza. Gainerakoak laguntzen du, baina bi elementu horiek oinarrizkoak dira. Kontua ez da giza eskubide bat direla, giza eskubide bat direla, baizik eta bizitza ez dela ulertzen horiek gabe. Etxea eta janaria, hori da kontua. Neandertalek ere bazekiten. Bizitzaren oinarrizko osagaiak elikadura eta etxebizitza badira, bizitza duinaren oinarrizko osagaiak elikadura eta etxebizitza duinak dira. Hori horrela bada, zer gertatu da janari eta etxebizitza duinak ...

Valle de Odieta enpresak eta bere filialak (HTN) urteak daramatzate instalazioak handitu nahian, administrazioa ezartzen ari den erregulazio guztien aurka. Epai judizial bati esker, abere kopurua gaur egun baimenduta dituzten hainbat adinetako 7.800 bururaino zabaltzea lortu zuten. Baina horrekin pozik ez, eta 2023an instalazioak 11.372 abelbururaino handitzeko proiektua aurkeztu zuten jendaurrean. Zabaltze basati hori izapidetzen ari den administrazio-espedientea stand-by egoeran geratu dela dirudi, eta orain arte ez dakigu zer erabaki hartu den eta zer egin den. Duela gutxi, NAOren bidez izan dugu Valle de Odietako beste handitze proiektu baten berri. Enpresak etxalde berri bat eraiki nahi du Caparroson, gaur egungo ...

Europako legeriaren arabera, fitomejoramenduaren eremuan baino ezin dira eman ingeniaritza genetikoari buruzko patenteak. Hala eta guztiz ere, hazi enpresa handiek lege hutsuneak aprobetxatu dituzte eta dagoeneko 200 patente lortu dituzte laborantza tradizionalari buruz. Nekazariek material genetikoa behar dute izurriteei, gaixotasunei eta klima-aldaketari aurre egiteko. Europako egungo patente-sistemak haien lana oztopatzen du. [BioEco Actual] 2022an, Patenteen Europako Bulegoak (OEP) patentea (EP 3380618) eman zion KWS enpresa alemaniarrari hotzarekiko erresistentea den artoarentzat. Artoa hotzarekiko tolerantziagatik ezagunak ziren lerro genetikoak erabiliz garatu zuten, eta baheketarako eta nahi ziren ezaugarriak hautatzeko erabil daitezkeen gene markatzaileak identifikatu zituzten. Bitxia bada ere, patentearen deskribapenean CRISPR/Cas bezalako ...

Gaur egungo nazioarteko merkataritza-ordena enpresa transnazionalen hedapena bultzatzeko eta potentzia kolonialek munduko baliabide naturalen gainean zuten kontrola mantentzeko ezarri zen. Munduko Merkataritza Erakundea, Nazioarteko Diru Funtsa, Munduko Bankua eta merkataritza libreko akordioak erabili dira baliabide nazionalen eta tokiko merkatuen gainean herrien subiranotasuna bermatzen zuten politika nazionalak desegiteko. Hori dela eta, Nyéléni aldizkariaren edizio honek egungo munduko merkataritza-sistemak politika nazionaletan duen eragina aztertzen du, bereziki elikagaien ekoizle eta kontsumitzaileentzat bidezko prezioak bermatzen dituztenak. Elikadura-subiranotasuna berreraikitzeko borrokan ari gara, hau da, munduko merkataritza-sistema aldatzeko eta herrialdeek pertsona guztientzat, bereziki elikagaien ekoizle txikientzat, bizimodu duina bermatuko duten politikak garatzeko. «Elikadura-subiranotasuna berreraikitzeko borrokan ari ...

Irakurri

Europako Batzordeko presidenteak (Ursula von der Leyen) urte hasierako nekazaritza-protesten testuinguruan iragarritako Nekazaritzaren Etorkizunerako Elkarrizketa Estrategikoa delakoaren barne-txostena eta ondorioak argitaratu dira. Zazpi hilabeteko prozesua izan da, eta 29 erakundek parte hartu dute elikatze-kate osoan, horien artean Via Campesina Europako koordinatzaileak (ECVC). Elkarrizketa konfidentzialtasun-arauen arabera garatu da, eta horregatik ez dira edukiak ezagutu txostena argitaratu arte. Kontuan hartzen badugu prozesu hori elikadura-sistema iraunkorren lege-proposamena eta Itun Berdearen testuinguruan elikadurarekin lotutako ekimen gehienak amortizatutzat jo ondoren hasten dela, garrantzitsua da otsaileko mobilizazioen testuinguruan gure eskaerei erantzuten dieten ondorioak identifikatzea. «Argi eta garbi nabarmentzen du nekazaritzako prezioek ekoizpen-kostuak estali behar dituztela, elikatze-katean ...

Irakurri

Baserritarrek badute oporrik? Galdetu dute eskolan. Ezezkoa erantzun dute ikasleek. Orduan, egunero lanean, baserritar izan nahiko zenukete etorkizunean? Eta inork baserritarra izan nahi ez badu, nork egingo du guretzako janaria? Airean gelditu da galdera. [Bizi Baratzea] Pertsonaren osasun eta ongizaterako beharrezkoa da norbere gustu eta interesak garatzeko denbora izatea, egunerokotasunetik deskonektatu eta atsedenerako tartea edukitzea. Gainera, Euskal Herria oso toki industrializatua da, baserriko pentsamendu eta harreman sarea txikia da eta baserritarra bizimodu hiritarrean bizi da. Bertan aisialdiak, oporrek zein bidaiatzeak garrantzi handia dute. Baserrian gaur egun oporrak hartzeko aukera bat da pertsona batek baino gehiagok lan egitea, langileek baserriko hainbat ...